Dersin Adı: Fıkıh Dersleri
Dersin Üstadı: Bülent Özbaş
Dersin Sayısı: 4. Ders
Dersin Konusu: Su Hükümleri ve Necasetler
Dersin Metni:
İslam dini taharet ve temizliğe büyük bir önem vermiştir. Bazı şerî vazifeler ancak taharetle yerine getirildiği takdirde sahih olur. İslam kanunlarına göre bazı şeyler pak değildirler ve kimi zaman sürekli olarak, kimi zaman da bazı özel durumlarda onlardan kaçınılması gerekir.
İslam kanunlarında daima beğenilen temizliğin dışında özel bir yıkama şekli (abdest ve gusül) daha vardır. (Abdest ve gusle) özgü bu temizliğe taharet adı verilir. Bu tip taharet bazen vacip, bazen de sünnettir. Taharet hükümleri temizleyiciler; beden, elbise ve diğer eşyaların temizliği; necis olan şeyler ve bu konuyla ilgisi olan diğer bütün meseleler “taharet” başlığı altında bu bölümde açıklanacaktır.
Su Çeşitleri
Su ya mutlaktır (normal) ya da muzaftır (bileşimli).
Mutlak suyun çeşitleri:
1-Yağmur suyu
2-Akarsu
3-Durgun su: Durgun su da çok su ve az su olmak üzere ikiye ayrılır.
Muzaf Su (Bileşimli Su)
Muzaf Su Nedir?
Muzaf su, yanına herhangi bir ek kelime konmaksızın “su” denmesi doğru olmayan sıvıdır.
Aşağıda belirtilen su çeşitleri muzaf su hükmündedir:
<Herhangi bir şeyden çıkartılarak elde edilmiş sular: Karpuz suyu, gülsuyu vs.
<Başlı başına su denmeyecek şekilde bir şeyle karıştırılmış bileşik sular: Şerbet, tuzlu su vs.
Muzaf Su Hükümleri
1-Muzaf su, necis olan bir şeyi temizlemez.
2-Muzaf su, necisin kendisine değmesiyle necis olur (necaset az da olsa; suyun kokusunu, rengini ve tadını değiştirmese de; muzaf suyun miktarı çok da olsa hüküm aynıdır).
3-Muzaf suyla alınan abdest ve gusül batıldır.
Uyarı:
“Bazen suya (klor vb.) şeyler ilave edilir ve böylece su süt rengini alır. Bu tür sular, muzaf su hükmünde değildir. (Dolayısıyla onunla necis bir şey yıkanabilir, abdest ve gusül alınabilir.)
Mutlak Su (Halis Su)
Mutlak Su Nedir?
Mutlak su, kendisine herhangi bir kelime eklemeksizin ve hiçbir şarta bağlı olmaksızın “su” denilebilir sıvılara denir. Yağmur suyu ve çeşme suyu bu tür sulardandır.
Mutlak Su Türleri
1-Gökten yağan su (yağmur suyu).
2-Yerden kaynayan su (akarsu).
3-Ne yağan ne de yerden kaynayan su (durgun su)
Durgun suyun özellikleri şöyledir:
<Yaklaşık olarak 384 litre olan sudur (çok su veya kür su da denir).
<384 litreden az olan sudur (az su da denir).
Uyarı:
“Su ya gökyüzünden yağar ya yerden kaynar ya da ne yağar ne de yerden kaynar. Gökyüzünden yağan suya yağmur suyu denir. Yerden kaynayan suya akarsu denir. Ne yerden kaynayan ne de gökyüzünden yağan suya ise durgun su denir. Durgun suyun miktarı 384 litreye ulaşırsa çok su (kür su), ulaşmazsa az su hükmüne girer.
Mutlak Su Hükümleri
1-Mutlak su, necis olan şeyi temizler (yani temizleyicilerdendir).
2-Mutlak suyun az su dışındaki çeşitlerine necaset bulaşırsa rengi, kokusu ve tadı değişmediği sürece necis olmazlar.
3-Mutlak suyla alınan abdest ve gusül sahihtir.
Uyarı:
“Bir suya örfün nezdinde mutlak su denmesi, onunla ilgili şer’î neticeleri kabullenmek için yeterlidir. Dolayısıyla birtakım minerallerin karışımı sonucu az miktarda yoğunlaşan suya mutlak su denebileceği gibi, aşırı karışım nedeniyle yoğunlaşan deniz ve göl sularıyla da (Marmara Denizi, Van Gölü gibi) necis şeyler yıkanabilir, abdest ve gusül alınabilir.
Mutlak Su Türlerinin Hükümleri
1-Yağmur Suyu:
Necis olan bir şeyin üzerine yağarsa onu temizler.
2-Akarsu ve Çok Su:
a)Necis olan bir şey akarsu veya çok suyun içine daldırılırsa temizlenir ve bu durumda akarsu veya çok su necis olmaz.
b)Çok su ve akarsuya necaset dökülür ve neticede bu suyun rengi, kokusu ya da tadı değişirse necis olur ve böyle bir durumda necise bulaşmış şeyleri temizlemez.
Uyarı:
“Çok su ile akarsu arasında, temizleyicilik bakımından hiç bir fark yoktur.
3-Az Su:
<Necis olan bir şey az suya daldırılırsa az su necis olur. Böylece necis olan bir şeyi de temizlemez.
<Az su necis olan bir şeyin üzerine dökülürse onu temizler, ancak necisin üzerine döküldükten sonra akan suyun kendisi necistir.
<Yukarıdan kendiliğinden akan az suyun alt kısmı necasete değerse, bu su “yukarıdan aşağı akıyor” denecek şekildeyse, suyun alt kısmı necis olur, ama üst kısmı paktır.
<Az su, çok su veya akarsuyla birleşirse çok su ve akarsu hükmünde olur.
Su Hakkında Şüphe Etmenin Hükümleri
1-Pak ya da necis olduğu bilinmeyen su, şerî açıdan paktır. Ancak önceden necis olan ama sonradan temizlenip temizlenmediği hakkında şüphe edilen su necistir.
2-Çok su miktarında olan bir suyun sonradan azalıp azalmadığında şüphe edilirse çok su olduğuna hükmedilir.
Uyarı:
“Bir suyu çok su sayabilmek için, onun çok su olduğunu bilmek şart değildir. Belirli bir suyun önceden çok su olduğu bilinirse, bu, onu çok su saymak için yeterlidir. Örneğin; bir trenin su deposundaki suyun önceden çok su miktarında olduğu biliniyor ise ve şu an için “acaba o miktarda mı, değil mi?” diye tereddüt ediliyorsa, o su çok su kabul edilebilir.
3-Önceden az su olan bir su, sonradan çok su olduğuna emin olunmayıncaya dek az su hükmündedir.
Helâya Gitmenin Hükümleri
,Kıbleye dikkat etme: Helâda otururken önden veya arkadan kıbleye dönük olunmamalıdır.
,Örtünme: Gerek tuvalet esnasında gerekse diğer zamanlarda mükellefin eşi dışındaki insanlara karşı avret yerlerini örtmesi vaciptir. Bu insanların erkek veya kadın, mahrem ya da namahrem olması arasında bir fark yoktur. Hatta teşhis gücü olan buluğa ermemiş çocuğa karşı dahi avret yerleri örtülmelidir. Eşlerin birbirlerine karşı avret yerlerini örtmeleri gerekmez.
,Tuvalet esnasında mekruh olan şeyler:
1-Ayakta idrar yapmak.
2-Sert zeminlere ve hayvanların yuvalarına idrar yapmak.
3-Suya, özellikle de durgun suya idrar yapmak.
4-Büyük ve küçük tuvaleti geciktirmek.
5-Yollara, geliş-gidiş yerlerine ve meyve veren ağaçların altına tuvalet yapmak.
Necasetler
1-İdrar
2-Dışkı
3-İnsan spermi
4-Murdar
5-Kan
6-Köpek
7-Domuz
8-Sarhoş edici içecekler (vacip ihtiyat gereği)
9-Semavî dinlerden herhangi birine tabi olmayan kâfirler.
Uyarı:
“Dinin necis olarak kabullendiği şeyler dışında her şey paktır.
YORUMLAR