2. Ders: Kelam İlminde Dinin Tanımı

Kelam ilmi, inanç konularını ele alan bir ilim dalıdır. Bu ilmin adı, konuşma anlamına gelen “kelam” kelimesinden gelmektedir. Kelam ilmi, insanın konuşmasını güçlendirir ve inanç ile ilgili tartışmalara zemin hazırlar. Dinin sözlük anlamı ise itaat ve karşılık olarak ikiye ayrılır.

Dersin Adı: Akaid Dersleri

Dersin Üstadı: Abbas Akyüz

Dersin Sayısı: 2. Ders

Dersin Konusu: Kelam İlminde Dinin Tanımı

Dersin Özeti:

1. Kelam İlminin Tanımı

• Kelam ilmi, inanç konularını ele alan bir ilim dalıdır. “Kelam” kelimesi, Arapça’da “konuşma” anlamına gelir. Bu nedenle, inanç konularını işleyen bir ilme “kelam ilmi” denilmesinin temel nedeni, bu ilmi öğrenen kişilerin söz ve ikna yeteneklerinin güçlenmesidir.

2. Neden “Kelam İlmi”?

• Konuşmayı Güçlendirme: Kelam ilmine yönelen birey, konuları derinlemesine anlayarak başkalarına bu konular hakkında daha etkili bir şekilde konuşabilir.
• Tarihsel Kullanım: Kelam kelimesi, kelamın ilk ortaya çıktığı dönemlerde sıkça kullanıldığı için bu ilmin adı “kelam” olarak şekillenmiştir.
• Tartışmalı Konular: Kelam ilminin öne çıkan konularından biri Allah’ın kelamı ve bunun ne şekilde var olduğu, yani Allah’ın kelamının mahluk (yaratılmış) mı yoksa kadim (ezelî) mi olduğu ile ilgilidir. Bu konu, İslam’ın erken dönemlerinde oldukça tartışmalıydı.

3. Din Kavramı

• Din Anlamı: Din kelimesi, Arapça’da iki anlamda kullanılır: “itaat” ve “karşılık/mükafat”. İtaat, bir şeye boyun eğmek anlamına gelirken, karşılık ise ödül veya ceza anlamına gelir.
• Kur’an’daki Kullanım: Kur’an-ı Kerim’de “din” kelimesi üç şekilde kullanılır:
  1. Hesap Günü: Kur’an’da “din günü” ifadesi, insanların yaptıkları amellerin karşılığını alacakları günü belirtir.
  2. Şeriat ve Kanun: Din, Allah’ın hükmünü ve yönlendirmesini içeren bir kavramdır.
  3. Kulluk ve İtaat: Din, kişinin Allah’a karşı hissettiği kulluk ve itaat durumunu ifade eder.

4. Müsteşriklerin Din Tanımları

• Müsteşriklerin din tanımları arasında; bireyin ilahi varlık karşısındaki hisleri ve eylemleri, toplumsal yapılar ve dinin insan inşası olarak görülmesi gibi unsurlar öne çıkar. Bu tanımlar, genellikle bireysel ve toplumsal boyutta dinden ziyade, kişisel deneyimler ve sosyal normlarla ilgilidir.

5. Din Tanımlarındaki Ortak Unsurlar

• Din, alemlerin Rabbi tarafından insanlara gönderilen inançlar ve ameller toplamı olarak tanımlanır. Bu tanımların temel noktaları, insanın hidayeti ve mutluluğu üzerinde durarak Allah ile olan ilişkiyi de içerir.